شبیه سازی حرکت آب و نمک در خاک با استفاده از نرم افزار hydrus-۱d

در این تحقیق از نرم­افزار hydrus-1d برای شبیه­سازی انتقال آب و نمک در پروفیل خاک استفاده شده است. آزمایش­های مزرعه­ای در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 4 تیمار و در 5 تکرار در مزرعه پردیس دانشگاه زابل انجام گرفت. تیمارها  شامل 10 نوبت آبشویی با مقدار 100 میلی متر آب آبیاری در هر نوبت و با فواصل زمانی 3 روزه (t1)، 7 نوبت آبشویی با مقدار 150 میلی متر آب و با فواصل زمانی 4 روزه (t2)، 5 نوبت آبشویی با مقدار 200 میلی متر آب و با فواصل زمانی 6 روزه (t3) و 4 نوبت آبشویی با مقدار 250 میلی متر آب و با فواصل زمانی 7 روزه (t4) بودند. اندازه­گیری رطوبت و نمک خاک شامل ece، ph، tds، na، k، ca و mg از عمق­های 20-0، 40-20، 60-40، 80-60 و 100-80 سانتی­متری خاک هر هفت روز یک بار در هر تیمار انجام شد. مقایسه میانگین اختلاف ویژگی­های مورد مطالعه در کل پروفیل خاک قبل و بعد از آبشویی نشان داد که تیمار t1 بیشترین مقدار آبشویی tds، ece، na، k، ca و mg را داشته است. با اینحال اختلاف بین تیمارها برای ca از نظر آماری (05/0p ≤) معنی­دار نبود. تیمار t1 با t4 در مقادیر ece، tds، na و mg و با تیمار t3 در مقادیر k و mg اختلاف معنی­دار (05/0p ≤) داشت. نتایج ترسیمی نشان داد که نرم­افزار hydrus-1d بیشترین دقت در شبیه سازی ece، tds و ca را در عمق 40 سانتی متری داشته است. شبیه­سازی na در عمق 20 سانتی­متری و mg و k در عمق 80 سانتی­متری، بیشترین دقت را دارا بود. از طرفی دقت شبیه­سازی رطوبت خاک در عمق 40 سانتی­متری بیشتر از سایر عمق­ها بود. در همه تیمارها و صفات اندازه­گیری شده، مقدار r2 بین 72/0 تا 88/0، مقدار rmse تقریباً برابر با انحراف معیار داده­ها و مقدار ef بین 52/0 تا 97/0 به­دست آمد که نشان می­دهد نرم­افزار hydrus-1d از توانایی خوبی برای شبیه­سازی حرکت آب و نمک در خاک و تخمین پروفیل رطوبت و شوری برخوردار است. بنابراین می­توان در آینده از این نرم­افزار برای مدیریت بهتر آبیاری و آبشویی نمک خاک­های شور در سطح منطقه بهره جست.